چگونه کودکان را به برنامه‌نویسی علاقه‌مند کنیم؟
آموزش برنامه‌نویسی دغدغه‌ای تازه برای والدین و آموزگاران تبدیل شده است. تحول شیوه‌های سنتی آموزش باعث شده تا مباحثی همچون STEM که آموزش همگرای علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات می‌باشد، مورد توجه قرار بگیرد. یکی از ابزارهای آموزش به شیوه‌ی اِستِم نیز از طریق برنامه‌نویسی و رباتیک فراهم می‌شود.
علاوه بر این، پیشرفت تکنولوژی و تغییرات اقتصادی باعث رشد چشم‌گیر شرکت‌های تکنولوژی-محور شده است؛ بنابراین می‌توان پیش‌بینی کرد که مهارت برنامه‌نویسی در آینده یکی از مهارت‌های اساسی به شمار بیاید و در کنار درس‌هایی مثل ادبیات، علوم و ریاضی مورد توجه قرار بگیرد.
برای علاقه‌مند کردن کودکان به برنامه‌نویسی، توجه به نکاتی که در این مقاله ذکر می‌شوند، حائز اهمیت می‌باشد.
برنامه‌نویسی = خلاقیت
کدنویسی به همان میزانی که نیاز به دانش ریاضی، علوم و حل مسئله دارد، به خلاقیت نیز نیازمند است. بسیاری از برنامه‌نویسان و ریاضیدانان، از سختی‌های برنامه‌نویسی می‌گویند و دیگران را از برنامه‌نویسی می‌ترسانند. این در حالی است که برنامه‌نویسی بیشتر به خلق چیزهای جدید می‌پردازد، مانند ساختن بازی‌ها، پویانمایی و …
بسیاری از کودکان به خلق چیزهای جدید علاقه دارند. مثلاً ساختن لگو یا نقاشی کردن کاری است که اکثر کودکان انجام می‌دهند. برای ایجاد انگیزه در کودکان می‌توان با مفاهیم ساده‌ی برنامه‌نویسی به آنها کمک کرد تا یک آدمک را در محیط برنامه‌نویسی به حرکت در بیاورند و زندگی تازه‌ای برای او خلق کنند.
اکتشاف و گشتوگذار
انتخاب زبان‌های برنامه‌نویسی متناسب با رده‌بندی سنی کودکان و نوجوانان یکی از کارهای مهم است. زبان برنامه‌نویسی مناسب به افراد این امکان را می‌دهد تا پس از مقداری آموزش مختصر شروع به اکتشاف کنند؛ مثلاً از خود می‌پرسند «در صورت استفاده از این بلوک، چه اتفاقی می‌افتد؟» و سپس اقدام به استفاده از بلوک‌ها با هدف کشف عملکرد هر بلوک می‌نمایند.
زبان‌های برنامه‌نویسی اسکرچ و بلاکلی برای دانش‌آموزان 8 تا 16 سال مناسب است. برای کمتر از 8 سال، بازی‌های کدنویسی زیادی هستند که در مقالات بعدی آنها را معرفی می‌کنم. همچنین برای بالاتر از 16 سال توصیه می‌کنم تا از زبان‌های برنامه‌نویسی متنی مانند پایتون استفاده کنید.
روی علاقه‌مندی‌ها تمرکز کنید
با نوشتن چند خط کُد، هر فرد می‌تواند یک برنامه خلق کند و «به تعداد خطوطِ کدنویسی‌شده، راه هست برای خلق برنامه!» پس ممکن است هر فرد هدف خاصی را از برنامه‌نویسی دنبال کند.
ممکن است یک نفر به دنبال خلق یک پویانمایی یا طراحی یک بازی 2 بُعدی باشد. فرد دیگری نیز احتمالاً به دنبال حل مسائل ریاضی و تکالیف مدرسه به کمک برنامه‌نویسی می‌باشد. گاهی ممکن است، علاقه‌ی کودک و نوجوان به سمت رباتیک کشیده شده باشد و گاهی ممکن است این علاقه سمتِ طراحی یک سایت شخصی سوق داده شود. بنابراین باید با توجه به علاقه‌مندی هرکس زبان برنامه‌نویسی را انتخاب کرد و او را راهنمایی کرد. خلق برنامه‌های مورد علاقه، کدنویسی را شیرین می‌کند و اجبار به ساخت برنامه‌هایی که مورد علاقه‌ی فرد نیستند، کدنویسی را کاملاً دشوار و فرد را بی‌انگیزه می‌کند.
از یک مربی کمک بگیرید
تعریف کردن از لذایذ کدنویسی برای کودکان و نوجوانان می‌تواند آنها را نیز به برنامه‌نویسی علاقه‌مند کند. امّا امان از روزی که والدین به همراه فرزند دلبندشان گرفتار پیچیدگی‌های کدنویسی شوند. در این مواقع حتماً باید از یک مربی یا فردی که کدنویسی بلد است، کمک بگیرید تا علاوه بر حل مشکل، انگیزه‌ی شما برای ادامه‌ی فرایند یادگیری کدنویسی را تقویت کند.
داشتن مربی فرایند یادگیری را ساده‌تر می‌کند و مسیر رشد را مشخص می‌کند. علاوه بر این در مسیر اکتشاف و گشتوگذار ممکن است موانعی پیش روی شما قرار بگیرد که مربی به شما کمک می‌کند تا این موانع را از میان بردارید.
توانایی حل مسئله را به شیرینی بیان کنید
برنامه‌نویسان علاقه‌مندی بسیاری به حل مسئله دارند. بسیاری از برنامه‌نویسان، با توجه به مسائلی که در حوزه‌های مختلف وجود دارد، حوزه‌ی کاری خود را انتخاب می‌کنند. بنابراین شما میتوانید با ارائه مسائل ساده و کاربردی، کودکان و نوجوانان را به حل مسئله تشویق کرد و برای این کار جایزه تعیین کرد. همچنین شاید راه‌های خلاقانه‌ای برای هر مسئله ارائه شوند و نگاه‌های مختلفی به هر مسئله وجود داشته باشد. بنابراین حل مسائل می‌تواند خلاقیت را نیز تحریک کند.
بازی‌های کدنویسی
بازی‌های بسیاری هستند که در واقع بازیکنان در حال برنامه‌نویسی هستند، اما اصلاً چنین احساسی ندارند و کاملاً درگیر بازی شده‌اند. این بازی‌ها به فهم بهتر مفاهیم برنامه‌نویسی در کنار تفریح کمک می‌کنند و بار آموزشی دارند. در قسمت‌های بعدی این مقاله، بازی‌های کدنویسی معرفی خواهند شد.
توصیه‌های فوق برای انگیزش کودکان و نوجوانان به برنامه‌نویسی ارائه شدند. اکنون زمان شروع برنامه‌نویسی است. از همین الان شروع کنید و فرصت را از دست ندهید.